_Giuse Nguyễn Văn Đại_
Hy sinh, nhịn nhục, kết hợp với những đau khổ của Chúa để giúp ích cho người thân là con đường mà thánh Mônica đã thực hiện để giúp cả gia đình nên thánh.
Ai trong chúng ta cũng biết đến vị thánh lừng danh thông thái là thánh Augustinô. Nhưng ít ai để ý rằng những điều mà Ngài có được là do công lao rất lớn từ người mẹ của ngài – thánh Mônica. Quả thật, Mônica đã trở thành một điểm tựa vững chắc không chỉ riêng với thánh Augustinô mà còn cho cả gia đình. Mônica đã sống cuộc đời đầy nhân đức và can đảm trong tư cách là một người vợ, một người mẹ trong gia đình. Gương nhẫn nhịn của người thật xứng đáng được mọi người ca ngợi và noi theo.
Sinh ra trong một gia đình đạo hạnh, ngay từ thuở thiếu thời Mônica đã được hấp thụ một nền đạo đức gia giáo. Cha mẹ nàng thuộc dòng dõi quý phái cổ xưa. Ngoài việc mưu sinh lương thiện hằng ngày, ông bà chỉ biết chăm lo thờ phượng Chúa. Vì thế, gia đình Mônica rất êm ấm, thuận hòa. Ngay từ thuở nhỏ, Mônica đã tỏ ra là một cô bé rất ngoan ngoãn, hiền lành. Nàng rất siêng năng đi lễ và thường cầu nguyện một mình trong nhà thờ. Chính thời gian này, Mônica đã hun đúc cho mình một đức tin vững vàng và một lòng mến sắt son với Chúa. Khi ở nhà, Mônica tỏ ra là một người con hiếu thảo, luôn chăm chỉ làm những công việc gia đình. Khi ra ngoài, nàng rất lưu tâm, chăm lo cho những người nghèo khổ.
Ngày tháng trôi qua, chẳng bao lâu Mônica đã trở thành một thiếu nữ xinh xắn khiến bao chàng trai mơ ước được kết bạn trăm năm. Mônica được bố mẹ gả cho một anh chàng tên là Patricico, anh là một người ngoại, tính tình hung hăng. Lẽ ra, một cô gái kiều diễm và nết na như thế phải được gả cho một người chồng tốt lành và xứng đáng. Thế nhưng, như một cái duyên của số phận, Mônica lại lấy phải người chồng nhiều tuổi gấp đôi, kèm theo tính tình nóng nảy, cục cằn. Có lẽ, điều ấy cũng báo trước cho Mônica một cuộc sống gia đình đầy gian nan, sóng gió.
Khi về nhà chồng, nếp sống của Mônica vô cùng đảo lộn. Nàng có một người mẹ chồng cay nghiệt, rất hay để ý, bắt bẻ con dâu, lại thêm những gia nhân hay để ý, tìm cách vu oan nàng để tâng công với chủ. Về phần Mônica, nàng biết tất cả những điều ấy, thế nhưng, nàng vẫn luôn tự nhủ trong lòng rằng phải sống xứng đáng là một người con dâu ngoan hiền. Mônica hết sức ý tứ, sớm hôm thăm hỏi, lễ độ khoan thai với mọi người trong gia đình.
Mônica có một đức tính nhẫn nhục rất tuyệt vời. Nàng không ít lần đã phải cùng cực, héo hon vì người chồng. Vốn là người phụ nữ nết na, Mônica rất mực yêu thương chồng. Nàng những mong người chồng thấu hiểu và quý mến vợ con. Thế nhưng, mặc cho sự quan tâm săn sóc của Mônica, Patricico chẳng thèm để ý đến. Chàng thường có tính ăn chơi và thường mắng nhiếc, gây gổ với nàng một cách vô cớ. Mỗi khi thấy Mônica giúp đỡ những người nghèo, Patricio cảm thấy rất bực tức và ra sức ngăn cấm. Ngay cả khi Mônica đọc kinh cầu nguyện, chàng cũng tỏ ý không hài lòng. Với một người phụ nữ bình thường thì chắc chắn họ sẽ không thể nhẫn nhịn và chịu đựng được một người chồng như thế; và gia đình sớm muộn gì cũng sẽ bất hòa, đổ vỡ. Còn với Mônica thì sao? Nàng cũng là một con người, cũng có những cảm xúc vui buồn, hờn giận. Ban đầu, Mônica cũng cảm thấy vô cùng uất ức và tức giận. Nàng đã khóc và suy nghĩ rất nhiều, không biết mình đã làm gì nên tội mà lại phải chịu cảnh khốn cực thế này. Thế rồi, sau những lần cầu nguyện lâu giờ trước thánh giá Chúa, Mônica đã nhận ra rằng chính Chúa Giêsu là Chúa và là người vô tội mà đã bị người ta vu khống và giết chết cách nhục nhã trên cây thập giá, thì nay mình cũng phải vui lòng chịu những đau khổ mà Chúa gửi đến cho đủ mức. Từ đó, Mônica hết sức nhẫn nhịn với chồng, nàng khôn khéo dùng lời lẽ ngọt ngào cũng như dùng chính đời sống của mình để cảm hóa người chồng.
Thế rồi, những hy sinh của nàng cuối cùng cũng “đơm bông, kết trái”. Từ một con người tính tình cục cằn, Patricio đã dần được cảm hóa và đổi dần tính nết. Trước nhân đức cao vời của nàng, Patricio đã suy nghĩ rất nhiều và cuối cùng cũng động lòng hối cải. Năm 370, chàng ngỏ ý muốn theo đạo. Bao nhiêu công sức hy sinh cuối cùng cũng được đền đáp, Mônica cảm thấy hạnh phúc vô cùng vì đã thực hiện được phần sứ mạng Chúa trao.
Nhưng đường đời thật lắm chua cay, Mônica vui mừng vì Patricio theo đạo chưa được bao lâu thì nàng lại phải chịu đau khổ vì con cái của mình. Mônica sinh được ba người con là Augustinô, Navigio và Perpetua. Trong đó Augustinô là người gây cho bà nhiều sự đau đớn và buồn phiền hơn cả. Augustinô là một đứa trẻ nhanh nhẹn, khôi ngô nhưng cũng rất bướng bỉnh, ương nghạnh. Khi đến tuổi khôn, Augustinô phải lên vùng Madol để theo học. Mặc dù hết sức lo lắng cho Augustinô nơi thị thành không ai quen biết, lại thêm muôn vàn cạm bẫy rình rập xung quanh, nhưng xét thấy việc học là cần thiết nên Mônica phải nén lòng đưa con lên tỉnh. Ít lâu sau, được tin Augustinô nghe theo chúng bạn chơi bời trụy lạc, không chịu vâng lời, Mônica hết sức đau khổ. Bà khóc rất nhiều, thậm chí mất ăn mất ngủ vì con. Tấm lòng người mẹ thương con, ai hiểu cho thấu. Biết bao ngày tháng hy sinh cho con, những mong cho con ngoan hiền, hiếu thảo, thế nhưng mong ước bao nhiêu thì Mônica lại thất vọng bấy nhiêu. Giữa lúc đó, người chồng của bà – Patricio qua đời. Lòng người quả phụ lại càng thêm khô héo.
Về phần Augustinô, cậu vốn là một người thông minh, nói năng hoạt bát. Cậu cũng có đọc Thánh Kinh, nhưng vì kiêu căng ngạo mạn, lại không có lòng trong sạch nên chẳng sao hiểu nổi. Augustinô đã dan díu và có con với một người thiếu nữ, mãi đến khi cậu sắp rửa tội nàng mới chịu chia tay. Augustinô ngày càng tin theo lạc giáo Manike. Mônica đau đớn vô cùng khi nghe con nói ra những điều nghịch đạo. Tuy kiêu căng, ương nghạnh nhưng Augustinô vẫn có lòng hiếu thảo nên cậu chịu về với mẹ. Nhân cơ hội ấy, bà khôn khéo dùng lời lẽ để khuyên răn con và hằng ngày khấn xin cùng Chúa để mong hoán cải người con. Bà thường khuyên con tìm hiểu về khoa học vì đó là con đường dẫn đưa tới Chúa. Ở tuổi 30, Augustinô khao khát được đi giao du để mở rộng tầm hiểu biết. Chàng đã nghe theo lời quyến rũ của bạn bè, lén bỏ lại người mẹ và cùng bạn lên đường vượt biển tới Roma. Hôm sau, khi tỉnh giấc, Mônica vội đi tìm con thì được tin con đã lên tàu xa khơi. Quá đau đớn! Bà kêu lên “Chúa ơi! Chúa bỏ con rồi sao?”. Cay đắng muôn vàn, bà đành ngậm ngùi quay về làng cũ.
Nhưng với một tấm lòng bao dung, Mônica cương quyết cứu con ra khỏi vực sâu, cho dù phải chịu muôn ngàn hy sinh, gian khổ. Ít lâu sau, bà nhận được lá thư của Augustinô cho biết về tình hình cuộc sống hiện tại cùng với những nỗi thất vọng của mình. Dù rất khó khăn về tài chính, nhưng bà vẫn quyết lên tàu sang Roma để tìm con. Tàu đang lênh đênh trên biển thì một trận cuồng phong ập tới khiến cho thủy thủ đoàn và mọi người trên tàu kinh hãi. Riêng phần Mônica, với một đức tin vững mạnh, bà chẳng hề nao núng nhưng vẫn một lòng tin tưởng nơi Chúa. Bà cố gắng động viên các thủy thủ và mọi người trên tàu vượt qua. Và rồi, con tàu đã cập bến an toàn. Khi vừa đến Ý, Mônica vội vã đi tìm con để thỏa lòng mong ước, nhưng bà đâu biết rằng Augustinô lúc này đã tới Milan rồi. Tâm trí bà lúc đó thật rối bời, nơi đất khách quê người biết làm sao đây? Vừa mới vượt qua 400 dặm đường gian nan trắc trở, nay muốn tới Milan, bà phải đi thêm 200 dặm nữa. Thế nhưng, nỗi lòng người mẹ thương con nào có gì ngăn cản được và bà lại cất công lên đường tìm con, chẳng quản gian nan, khốn khó.
Trong khi đó, Augustinô mặc dù đã được học rất nhiều điều từ các nhà thông thái, thế nhưng cậu càng học lại càng chỉ thấy rối như tơ vò, không sao tìm ra được chân lý. Nhưng, ý Chúa thật nhiệm mầu, chính Ngài đã sắp xếp để Mônica đến với Augustinô vào đúng lúc này. Chúa đã dùng bao hy sinh vất vả, bao mồ hôi, nước mắt của người mẹ để đổi lấy linh hồn của người con tội lỗi, hoang đàng. Lúc này, giám mục Ambrosio cũng tới Milan để rao giảng Lời Chúa. Chính nhờ những lần nghe giảng Lời Chúa mà tâm hồn Augustinô được chiếu rọi. Mônica đã trò chuyện cùng giám mục Ambrosio và xin ngài cầu nguyện cho con của mình. Vị giám mục động viên: “Con của người mẹ khóc nhiều như bà chẳng lẽ nào phải hư mất đời đời”. Trong tất cả những lần giảng của giám mục Ambrosio, Mônica chẳng hề bỏ lỡ lần nào, bà luôn dẫn Augustinô đi bên cạnh mình. Những lời cầu nguyện tha thiết của Mônica dâng lên Chúa, cuối cùng cũng được Ngài chấp nhận. Augustinô bị cuốn hút mãnh liệt bởi lời giảng của thánh Ambrosio. Ngày 24 tháng 4 năm 387, Augustinô hân hoan lãnh nhận bí tích rửa tội tại thánh đường, trong tiếng nhạc du dương. Ôi! Làm sao có thể diễn tả được nỗi niềm sung sướng của người mẹ qua bao năm tháng trông chờ con trở về? Người mẹ thấy con chết rồi, nay sống lại hân hoan thế nào thì tâm trạng của Mônica cũng thế ấy. Bao nỗi hân hoan, bao niềm hạnh phúc… kể sao cho siết! Ước nguyện của Mônica là được thấy con chịu phép rửa tội trước khi chết, nay đã hoàn thành.
Ít lâu sau, Mônica bị bệnh sốt nặng mà chưa kịp trở về quê hương. Trước khi qua đời, bà nhắn nhủ các con đừng lo lắng việc chôn cất mẹ ở nơi đâu, nhưng hãy nhớ tới mẹ trước bàn thờ Chúa. Thật là một người mẹ tuyệt vời, hết lòng lo lắng cho gia đình và con cái! Thiên Chúa muốn dùng một người phụ nữ bình thường để chứng tỏ những việc phi thường của Ngài.
Mônica là một người mẹ thật đáng kính, đã dành trọn cả cuộc đời để lo cho gia đình và con cái. Ngài thật xứng đáng là mẫu gương cho những người vợ, người mẹ trong gia đình. Người được đặt làm quan thầy của các bà mẹ Công giáo. Trên tất cả, thánh nhân đã đặt trọn niềm tin tưởng, phó thác nơi Chúa. Cho dù gặp muôn vàn đắng cay, khổ cực từ những người thân yêu thánh nhân vẫn một lòng nhẫn nhục hầu mong hoán cải những tâm hồn tội lỗi ấy. Trên chốn Thiên đàng vinh quang, xin thánh nhân cầu bầu cùng Chúa cho chúng con được vững bước can trường trong hành trình đức tin đầy chông gai, thử thách để chúng con luôn kiên vững theo Chúa đến trọn con đường.
