Xh 22,21-27; 1Tx 1,5-10; Mt 22,34-40
Là kitô hữu, có lẽ không ai trong chúng ta lại không thuộc kinh Mười điều răn. “Đạo đức Chúa Trời có mười điều răn…. Mười điều răn ấy tóm về hai này mà chớ: trước kính mến một Đức Chúa Trời trên hết mọi sự, sau lại yêu người như mình ta vậy. Amen.”
Mời điều răn là luật của Thiên Chúa được ban cho dân Ítrael qua ông Môsê. Phần kết của Kinh Mười điều răn được rút ra từ chính bài Tin Mừng hôm nay. Một người trong nhóm Pharisêu hỏi Đức Giêsu “Thưa thầy, trong sách luật Môsê, điều răn nào là điều răn trọng nhất.” Tin Mừng nói rõ họ hỏi để thử Người. Đây không phải là lần duy nhất, nhưng nhiều lần những người chống đối Đức Giêsu thuộc nhóm Pharisêu, Luật sĩ và Sađốc đã đặt ra những vấn nạn để thử hoặc gài bẫy Đức Giêsu. Thông thường Tin Mừng trình bày Đức Giêsu phản ứng một cách gay gắt trước những câu hỏi mang tính chất thách thức và thiếu thiện chí như thế. Lần này, một câu hỏi được đặt ra, dù là có dụng ý không tốt, nhưng Đức Giêsu đã trả lởi rõ ràng họ bằng các trích dẫn Cựu ước.
– Điểm thứ nhất, về giới luật tương quan với Thiên Chúa, Đức Giêsu trích dẫn ở sách Đệ Nhị Luật, chương 6 câu 5: “Hãy yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em hết lòng hết dạ, hết sức anh em.”
– Điểm thứ hai, về giới luật tương quan với con người, Đức Giêsu trích dẫn ở sách Lêvi chương 19 câu 18: “Ngươi phải yêu đồng loại như chính mình.”
Như vậy, yêu mến Thiên Chúa và yêu thương đồng loại là những giới luật đã được mặc khải trong Cựu Ước. Câu trả lời của Đức Giêsu phải chăng cũng không có gì mở mẻ? Vâng, xét về nội dung, thì đúng như vậy, không có gì mới mẻ trong câu trả lời của Đức Giêsu. Người chỉ đơn giản tái xác nhận những gì đã được ghi chép trong Cựu Ước và không thêm bớt đều gì vào các trích dẫn.
Vậy điểm mới mẻ trong giáo huấn của Đức Giêsu nằm ở đâu?
Thưa điểm mới mẻ và đặc biệt đó là Người liên kết hai giới luật trong hai cuốn sách khác nhau của Cựu ước trở thành một giới luật kép duy nhất “mến Chúa và yêu Người”. Người ta không thể nói rằng mình yêu mến Thiên Chúa, trong khi lại không yêu thương anh em. Về giới răn mến Chúa, luật của người Do Thái quy định rất khắt khe về các bổn phận tôn giáo như hành hương Giêsusalem vào các dịp lễ, tham dự hội đường, cầu nguyện hàng ngày, v.v.. Dù rất chú trọng đến bổn phận tôn giáo, nhưng dường như họ lại quên đi bổn phận đối với tha nhân. Bài đọc 1 trích sách Xuất Hành là những lời nhắc nhở của Đức Chúa cho dân Do Thái về bổn phận phải yêu thương đồng loại nữa. “Người ngoại kiều, ngươi không được ngược đãi và áp bức… Mẹ goá con côi, các ngươi không được ức hiếp.”
Ngày hôm nay cũng thế, cách sống đạo của người Kitô hữu chúng ta cũng thường có khuynh hướng thiên về thực hành những bổn phận tôn giáo, trong khi lơ là bổn phận phải yêu thương người đồng loại. Khi xét mình xưng tội, chúng ta có khuynh hướng chỉ quanh quẩn với những tội bỏ lễ Chúa Nhật, bỏ đọc kinh sáng tối, và thường xem nhẹ những thiếu sót thi hành bác ái đối với tha nhân. Nếu người ta chỉ có hàng ngày đi nhà thờ đi lễ, đọc kinh lần hạt sớm tối, mà lại thiếu đức bác ái hoặc nặng hơn là thù ghét anh em mình, thì những việc đạo đức kia đối với Thiên Chúa chỉ là giả hiệu, hoặc bó buộc vì luật lệ phải làm. Thánh Gioan Tông đồ nói rằng: “Nếu ai nói ‘Tôi yêu mến Thiên Chúa’ mà lại ghét anh em mình, người ấy là kẻ nói dối.”
Ngược lại, người ta có thể đi vào một thái cực khác, đó là cổ xuý cho một thứ tình yêu thuần tuý con người và loại trừ Thiên Chúa ra khỏi cuộc sống. Thật ra, nếu từ chối tương quan tình yêu với Thiên Chúa, thì người ta sẽ không có khả năng để yêu thương con người một cách quảng đại. Nếu từ chối tương quan tình yêu với Thiên Chúa, người ta không có khả năng nhìn nhận biết hết thảy mọi người đều là anh em của cùng một Cha trên trời. Nếu từ chối tương quan tình yêu với Thiên Chúa, người ta sẽ không có khả năng để làm điều Đức Giêsu đã dạy là hãy yêu kẻ thù, cầu nguyện và làm ơn cho kẻ ghét anh em.
Người Do Thái thời Cựu Ước là thế, yêu thương người đồng loại chỉ giới hạn giữa những người Do thái mà thôi. Đối với những người thuộc các dân tộc khác, họ không có bổn phận phải yêu thương, thậm chí phải coi những dân lân bang là kẻ thù. Chỉ có trong tình yêu Thiên Chúa, người ta mới thực sự yêu con người một cách hoàn hảo. Cũng chính thánh Gioan nói về điểm này trong thư của người rằng: “Ai yêu mến Thiên Chúa, thì cũng yêu thương anh em mình.” (1Ga 4,21).
Giới luật “mến Chúa và yêu người” đã được ban bố trong Cựu Ước. Chúa Giêsu đã liên kết hai giới luật thành một. Mến Chúa và yêu người, hai vế của một giới răn kép không thể tách rời nhau. Xin Chúa Giêsu Thánh thể nguồn mạch tình yêu luôn ở với chúng ta, nuôi dưỡng và thúc đẩy chúng ta mỗi ngày một yêu mến Chúa hơn và yêu thương con người hơn. Amen.
