CHÚA NHẬT III MÙA CHAY – NĂM A
Xh 17,3-7; Rm 5,1-2.5-8; Ga 4,5-42
Cả ba bài đọc của phụng vụ Chúa Nhật III Mùa Chay hôm nay cùng hướng vào một chủ đề quan trọng : Chúng ta được Thiên Chúa yêu thương, ngay trong chính tình trạng tội lỗi của mình.
Bài đọc thứ nhất trích trong sách Xuất Hành mô tả tình cảnh của dân Israel trên đường từ Ai Cập trở về Đất Hứa. Sau khi vượt qua Biển Đỏ, họ lang thang trong sa mạc Xin. Vì không tìm đủ nước uống, dân đã lẩm bẩm kêu trách ông Môsê. Thậm chí họ còn biểu lộ sự thiếu tin tưởng vào quyền năng Đức Chúa mà rằng: “Liệu có Đức Chúa ở với chúng ta hay không?” Trước thái độ đầy thách thức này của dân, ông Môsê đã phải cầu xin Đức Chúa nguôi giận và cho dân có nước uống. Bất chấp sự cứng lòng, cùng những lời lẩm bẩm kêu ca, Đức Chúa v
ẫn luôn thương xót, không nỡ đánh phạt họ. Người nhậm lời cầu xin của ông Môsê, cho dân có nước uống chảy ra từ tảng đá.
“Ngươi sẽ đập vào tảng đá. Từ tảng đá, nước sẽ chảy ra cho dân uống” (Xh 17,6).
Không chỉ ban cho dân nước uống, lòng thương xót của Đức Chúa còn đi xa hơn. Trên núi Sinai, Đức Chúa lập giao ước: coi Israel là dân riêng, cam kết che chở và giúp họ chiếm lại đất hứa. Israel dường như đã không đáp lại lòng thương xót của Đức Chúa. Trong suốt dòng lịch sử của dân tộc, hết lần này đến lần khác, Israel đã chạy theo các thần ngoại bang, sống trái nghịch với lề luật và thánh chỉ của Người.
Dù cho Israel có nhiều lần thất trung, Đức Chúa vẫn không bỏ rơi họ, vẫn không ngừng thi ân giáng phúc trên dân tộc Người đã tuyển chọn. Nhằm giúp cho dân hồi tâm, hối cải, Đức Chúa nhiều lần gửi các ngôn sứ của Người đến dạy dỗ dân, khuyên nhủ họ hãy trung thành với Giao ước. Cuối cùng, Thiên Chúa còn sai chính Con Một đến trần gian để mạc khải cho dân ấy biết tình yêu của Người, và để thực hiện công trình cứu độ toàn thể nhân loại.
Trong bài đọc thứ hai, thánh Phaolô ca ngợi công trình cứu độ Thiên Chúa thực hiện qua Đức Kitô. Khuyên nhủ các tín hữu Rôma hãy luôn ý thức ân sủng cứu độ họ nhận lãnh, ngài nói:
“Thiên Chúa đã tuôn đổ tình yêu của Người vào lòng chúng ta, nhờ Thánh Thần mà Người ban cho chúng ta” (Rm 5,5).
Vị Tông đồ thêm: “Đó là bằng chứng Thiên Chúa đã yêu thương Chúng ta” (Rm 5,8).
Bài Tin Mừng là một mặc khải quan trọng về lòng thương xót của Thiên Chúa. Tác giả Tin Mừng Gioan thuật lại cuộc gặp gỡ đầy ân sủng giữa Đức Giêsu và người phụ nữ Samari xoay quanh chủ đề Nước Hằng Sống. Qua cuộc gặp gỡ ấy, Đức Giêsu mặc khải cho người phụ nữ này nhận ra chân lý: Thiên Chúa yêu thương con người, ngay khi họ còn là tội nhân.
Chân lý ấy đã được thể hiện thật cụ thể qua cách cư xử đầy trân trọng và cảm thông của Đức Giêsu đối với người phụ nữ Samari. Người mở đầu cuộc gặp gỡ với người phụ nữ bằng vị thế của một người xin, chứ không phải là người ban phát. “Chị cho tôi xin chút nước uống!” Chúng ta biết, người Do Thái và người Samari vốn có tị hiềm với nhau lâu đời. Mặc dù cùng nguồn gốc Hípri, nhưng Người Samari bị người Do Thái coi khinh là hạng tạp chủng và lạc đạo, vì đã sống chung đụng với dân ngoại. Những người Do Thái chính gốc không tiếp xúc với người Samari và cũng không cho họ được lên Giêrusalem tế lễ thờ phượng Thiên Chúa.
Đức Giêsu xin người phụ nữ nước uống, bất chấp chị là người Samari. Vượt lên trên cách hành xử thông thường của người Do Thái, Đức Giêsu cư xử với chị bằng một sự tôn trọng rất đáng ngạc nhiên, mặc dù Người thấu suốt cả tâm hồn, lẫn cuộc đời của người phụ nữ có đến hơn năm đời chồng này. Người không phê phán, không kết án chị như một quan toà, nhưng thấu hiểu và cảm thông. Người nói với chị:
“Nếu chị nhận ra ân huệ Thiên Chúa ban và ai là người đang nói với chị : ‘cho tôi chút nước uống’ thì hẳn chị đã xin và người ấy đã ban cho chị nước hằng sống” (Ga 4,10).
Bằng những lời này, Đức Giêsu đã giúp cho người phụ nữ trở về với chính nội tâm của chị, để nhận ra rằng, chính nơi sâu thẳm của tâm hồn chị, Thiên Chúa vẫn luôn hiện diện và vẫn yêu thương chị, cho dù cuộc đời của chị có đầy những rối ren, thương tổn và đổ vỡ trong một chuỗi những tương quan không lấy gì làm tốt đẹp.
Đức Giêsu giúp người phụ nữ thoát khỏi tâm trạng mặc cảm tội lỗi để nhận ra tình yêu và ân huệ Thiên Chúa ban, giải thoát chị khỏi quan niệm thờ phượng Giavê cách máy móc, cục bộ của Do Thái giáo, và dẫn đưa chị tới một tâm tình thờ phượng Thiên Chúa đích thực. Người nói với chị :
“Giờ đã đến – và chính là lúc này đây – giờ những người thờ phượng đích thực sẽ thờ phượng Chúa Cha trong thần khí và sự thật” (Ga 4,23). 
Đây là những lời mạc khải quan trọng. Giờ đã đến, việc thờ phượng Thiên Chúa lúc này đây sẽ không phải nhờ đến trung gian của đền thờ Giêsuralem hay núi Garidim; những ai thờ phượng Thiên Chúa đích thực, thì thờ phượng Người nhờ trung gian Đức Giêsu – Đấng Cứu Độ.
Các bài đọc của Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta hãy ý thức về thân phận tội lỗi và yếu hèn của mình trước Thiên Chúa. Chúng ta thường khó chấp nhận tình trạng ấy của mình, cho nên cũng không thể nhận ra “ân huệ Thiên Chúa ban”. Một khi chưa nhận biết tình trạng nghèo nàn của mình, thì ta chưa thể đụng chạm đến tình yêu của Thiên Chúa, và như thế ta cũng không có khả năng để cảm thông và yêu thương người đồng loại. Ta thường suy đoán tình trạng khốn khổ, đáng thương của tâm hồn kẻ khác, hơn là nhận ra điều ấy nơi chính mình. Chính vì thế, ta chưa thể tôn trọng được người anh em trong những yếu đuối bất toàn của họ. Thay vì cảm thông và thấu hiểu, ta nhìn vào lỗi lầm của người khác bằng con mắt dò xét, kết án.
Là Kitô hữu, chúng ta tham dự Thánh lễ mỗi tuần, và thậm chí hằng ngày. Thánh thể là sự quy tụ và hiệp thông của các Kitô hữu chung quanh vị trung gian của Giao ước mới là Đức Kitô, để tôn thờ Thiên Chúa. Mùa Chay là dịp thuận tiện để chúng ta cùng hồi tâm xem xét tâm tình thờ phượng của chúng ta đối với Thiên Chúa. Chúng ta có nhận ra “ân huệ Thiên Chúa ban” qua mỗi Thánh lễ hay không ? Chúng ta có nhận ra mối dây hiệp thông nối kết chúng ta lại với nhau trong mỗi Thánh lễ, và biến nó thành hành động cụ thể trong những tương quan đời sống hàng ngày hay không?
Lạy Chúa, xin Chúa giúp chúng con trong mùa Chay thánh này biết trở về với nội tâm: nhận ra chính con người thật của mình và nhận ra ân huệ Thiên Chúa thương ban. Xin Chúa giúp chúng con có được tâm tình thờ phượng thích hợp, sốt sắng mỗi khi tham dự Thánh lễ, để nhờ ân sủng Ngài ban, chúng con được biến đổi để trở nên hữu ích hơn cho tha nhân. Amen.
Thỉnh Viện, 17.3.2017
