Mục Lục
Âm thanh rộn rã của tiếng ve đã dần lắng xuống, ánh nắng chói chang của mùa hè cũng dịu lại, những chiếc lá vàng khẽ rơi để nhường chỗ cho những chồi non khát vọng. Tất cả như báo hiệu một mùa hè khép lại để mở ra một năm học mới.
Ngày 07/09/2025, Chúa nhật XXIII Thường niên C, tại Tu viện Thánh Vinh Sơn Liêm – Tam Hà, anh em Thỉnh sinh Đa Minh Việt Nam hân hoan bước vào năm học mới. Với châm ngôn: “Học để biết những điều đẹp ý Chúa” (Kn 9,18), mỗi anh em được nhắc nhớ rằng việc học không chỉ là yêu cầu về mặt học thuật, mà còn là hành trình thiêng liêng: học để tìm biết thánh ý Thiên Chúa và sống đẹp lòng Ngài.
1. Chương trình đón tiếp
Trong buổi lễ khai giảng năm học mới, anh em thỉnh sinh hân hoan chào đón sự hiện diện quý báu của Cha Giám đốc học vụ Giuse Đinh Tiến Hưng, O.P., cùng quý Cha trong Tu viện Thánh Vinh Sơn Liêm – Tam Hà. Tham dự Thánh lễ còn có sự đồng hành đầy yêu thương của quý Cha giáo, quý Sơ, quý Thầy Cô trong Ban Giảng huấn, cùng với quý ân nhân và thân nhân. Đặc biệt, sự hiện diện không thể thiếu của quý Cha, quý Thầy trong Ban Giám đốc Thỉnh viện, cùng đông đủ anh em thỉnh sinh nội trú và ngoại trú, đã làm cho bầu khí ngày khai giảng thêm phần trang trọng và ấm áp.
2. Gặp gỡ và chia sẻ của Cha Giám đốc Học vụ
Sau nghi thức đón tiếp, anh em bước vào lắng nghe những chia sẻ của Cha Giám đốc Học vụ. Ngài mở đầu bằng một câu hỏi: “Động lực nào khiến chúng ta phải lo lắng đến chuyện học?” Và ngài trả lời: “Học tập để hướng đến lý tưởng của đời mình, mà lý tưởng đó chính là Đức Giêsu Kitô.”
Câu trả lời của Cha Giuse mở ra cho tôi một chân lý giản dị mà sâu xa: việc học không chỉ là chuyện của lý trí, nhưng còn là chuyện của con tim. Tri thức tự nó không cứu rỗi ai; nó chỉ có ý nghĩa khi quy hướng về Đức Kitô, Đấng là cùng đích của đời sống và là lý tưởng của ơn gọi. Đồng thời, tôi cũng nhận ra rằng: học tập trong đời tu không thể giống như học tập ngoài đời. Ngoài xã hội, người ta học để tiến thân, để lập nghiệp, để tìm địa vị. Nhưng với một người Tu sĩ, học là để phục vụ Tin Mừng, để trở thành khí cụ loan báo Chân lý. Học không nhằm tô bóng cho cái tôi, mà để “biết những điều đẹp lòng Chúa” (Kn 9,18).
Nếu học mà thiếu Đức Kitô, tri thức dễ biến thành gánh nặng và kiêu căng. Nhưng nếu học trong ánh sáng của Ngài, tri thức sẽ trở thành khí cụ giúp tôi hiểu biết để yêu mến, và yêu mến để phục vụ. Đó mới là học đúng nghĩa của người Đa Minh: học để biết – biết để chiêm niệm – và chiêm niệm để loan báo.
Cha Giuse cũng nhấn mạnh đến tinh thần học hành của Dòng Đa Minh. Trong Cẩm nang Thỉnh viện, điều 51 viết: “Trong những giờ học chung và riêng, anh em luôn ý thức trau dồi và đào sâu kiến thức, vì lợi ích của chính bản thân và vì sứ vụ giảng thuyết sau này.” Đối với người tu sĩ Đa Minh, học không chỉ là bổn phận, mà còn là một hình thức khổ chế. Vì thế, học không chỉ để truy tầm kiến thức, nhưng còn rèn luyện cả về tu đức và đào sâu đức tin. Mỗi trang sách, mỗi giờ học đều là một cơ hội tập luyện đức khiêm nhường – khiêm nhường trước mầu nhiệm bao la của Thiên Chúa. Học cũng rèn cho tôi lòng kiên trì, trung tín, và một con tim rộng mở. Mở ra với Chúa. Mở ra với tha nhân.
3. Thánh lễ Khai giảng năm học mới
Thánh lễ do Cha Giám đốc Học vụ Giuse chủ sự. Trong bài giảng, cha gợi mở ba điểm:
- Mỗi thỉnh sinh trước hết phải là môn đệ của Đức Kitô. Làm môn đệ nghĩa là từ bỏ chính mình, đặt Đức Kitô ở vị trí hàng đầu. Noi gương Thánh Đa Minh, đấng đã từ bỏ vinh quang trần thế để trở thành nhà giảng thuyết cho người nghèo.
- Mỗi thỉnh sinh cần có kế hoạch học tập rõ ràng. Học là hành trình gian nan, cần ý chí và kiên trì. Không ai có “tòa tháp tri thức” mà không đặt nền móng vững chắc.
- Học là một hình thức khổ chế. Đối với người tu sĩ Đa Minh, học chính là con đường nên thánh.
Lắng nghe những điều ấy, tôi tự hỏi: động lực học của mình hôm nay có thực sự là tình yêu dành cho Chúa và cho Giáo hội chưa? Hay chỉ là để được khen ngợi, để vượt trội hơn anh em? Có khi nào tôi vẫn học với tâm lý ganh đua, lo sợ bị tụt lại phía sau? Có khi nào tôi học chỉ để tự mãn với tri thức của mình, để có thể khẳng định bản thân, nhưng lại quên đi rằng kiến thức ấy phải dẫn tôi đến gần Chúa và phục vụ tha nhân?
Tôi chợt nhận ra: nếu học chỉ để làm giàu cho cái tôi, thì việc học sẽ trở nên trống rỗng, và tri thức có thể biến thành niềm kiêu căng. Nhưng nếu học để tìm biết thánh ý Chúa, thì từng trang sách, từng giờ miệt mài cũng có thể trở thành của lễ âm thầm dâng lên Ngài. Việc học không chỉ là xây một “tòa tháp tri thức”, mà còn là xây một “tòa tháp thiêng liêng”. Và nền móng của nó không chỉ là sự cần cù, mà chính là Đức Kitô. Nếu thiếu Ngài, tri thức có thể trở nên kiêu căng mù lòa; có Ngài, tri thức trở thành ánh sáng hiền hòa soi lối con đi.
Việc học, quả thực, có lúc khô khan, mệt mỏi. Nhưng chính trong những giờ học tưởng chừng vô vị ấy, Chúa lại dạy tôi kiên nhẫn, trung tín, và khiêm nhường. Nhìn về tương lai, tôi hiểu: kiến thức chỉ thực sự có giá trị khi nó trở thành bánh bẻ ra cho cộng đoàn và tha nhân, để nuôi dưỡng đức tin, gieo rắc hy vọng, và làm sáng danh Chúa.
Cha Giuse Phan Tấn Thành, O.P., đã viết trong Tìm hiểu Dòng Đa Minh: “Học và cầu nguyện: hai phương tiện dẫn tới sự chiêm niệm chân lý. Hơn thế nữa, cả hai bổ túc cho nhau. Việc học cung cấp chất liệu cho sự chiêm niệm; sự cầu nguyện mang lại ánh sáng và sự trợ lực của ơn thánh cần thiết cho việc học.” Như thế, học tập và cầu nguyện chính là hai sứ vụ căn bản của mỗi tu sĩ; cả hai luôn song hành, nâng đỡ và bổ túc cho nhau trên hành trình nên Thánh. Vì vậy, mỗi anh em được mời gọi không ngừng học tập để có chất liệu cho đời sống cầu nguyện, và cũng phải luôn kiên trì cầu nguyện để ơn Chúa trở thành ánh sáng soi đường cho việc học tập của mình.
4. Bữa cơm huynh đệ kết nối tình Thầy trò
Trong thư gửi tín hữu Côlôsê, thánh Phaolô Tông đồ khẳng định: “Dù ăn, dù uống, hay làm bất cứ việc gì, anh em hãy làm tất cả để tôn vinh Thiên Chúa.” Bữa cơm huynh đệ vì thế không phải chỉ là lúc bồi dưỡng thân xác, nhưng còn là giây phút nuôi dưỡng tình anh em. Chúng tôi không chỉ cùng nhau chia sẻ món ăn, mà còn chia sẻ những khó khăn, niềm vui, và cả những thao thức trên hành trình tu học. Nhờ đó, anh em có thể nâng đỡ nhau trong ơn gọi Đa Minh, hầu tôn vinh Thiên Chúa và làm sáng danh Ngài. Ngồi bên bàn cơm, tôi hiểu ra: học không chỉ diễn ra nơi lớp học, mà trong chính tương quan hằng ngày. Mỗi cuộc trò chuyện, mỗi lần sẻ chia, mỗi bất đồng hay nhường nhịn… đều là những “bài học” giúp tôi biết khiêm nhường, tha thứ, kiên nhẫn. Như thế, cộng đoàn trở thành trường học sống động nhất, nơi tôi được dạy biết “những điều đẹp lòng Chúa” cách cụ thể.
Chính trong bầu khí đơn sơ ấy, tôi nhận ra: việc học không giới hạn trong lớp học hay trong sách vở, mà còn diễn ra trong từng tương quan hằng ngày. Một lời hỏi thăm, một nụ cười sẻ chia, một lần nhường nhịn trong thinh lặng… tất cả đều là những “bài học sống” dạy tôi biết khiêm nhường, tha thứ và kiên nhẫn. Như thế, cộng đoàn trở thành một trường học sống động nhất, nơi từng biến cố, từng con người đều là người thầy, âm thầm dạy tôi biết “những điều đẹp lòng Chúa” cách cụ thể và gần gũi nhất.
Lời kết
Ngày Khai giảng không chỉ mở ra một năm học, nhưng còn mở ra một hành trình đức tin mới. Tôi được nhắc nhớ rằng: “Con người được dạy cho biết những điều đẹp lòng Chúa” (Kn 9,18). Việc học, nếu gắn với Chúa, sẽ trở thành con đường nên thánh. Việc học, nếu gắn với cộng đoàn, sẽ trở thành trường luyện tình yêu. Và việc học, nếu gắn với sứ vụ, sẽ trở thành khí cụ cứu rỗi các linh hồn.
Đối với chúng tôi – những người con của Thánh Đa Minh – chỉ có lễ khai giảng, chứ không có lễ bế giảng. Bởi vì học hành không chỉ giới hạn trong một năm, một khóa, mà là hành trình suốt đời. Chúng tôi học trong lớp học, nơi nhà nguyện, bên bàn cơm, và giữa lòng thế giới. Học để biết Chúa hơn, để yêu Chúa hơn, và để phục vụ nhiều hơn. Đó là một “năm học” không bao giờ khép lại, vì ngày nào còn sống là ngày ấy còn học để biết những điều đẹp lòng Chúa.
Lạy Chúa, xin cho con học không chỉ bằng trí óc, nhưng bằng cả con tim. Xin dạy con biết những điều đẹp lòng Chúa, để đời sống tu trì của con trở thành lời ca tụng, trở thành bài giảng sống động về tình yêu Chúa giữa đời.
Nguyện xin Mẹ Maria, Nữ Vương Khôn Ngoan, luôn gìn giữ ngọn lửa học tập và ơn gọi nơi chúng con, để từng ngày, từng giờ, chúng con biết học và sống những điều đẹp ý Chúa – cho đến khi được gặp Ngài trong trường học vĩnh cửu của Thiên Quốc.
Antôn Hoàng Bảo Nhân
Tài liệu tham khảo
- Phan Tấn Thành, O.P. Tìm hiểu Dòng Đa Minh. Học viện Đa Minh. (tr 95 – 111).
2. Cẩm nang Thỉnh viện Đaminh (tr 20).