BÀI HỌC TỪ MỘT BỤI HỒNG

Một buổi chiều, tôi ngồi lặng trước một bụi hồng trong khuôn viên tu viện. Ánh nắng nhạt dần, gió khẽ đưa cánh hoa rung rinh. Bụi hồng ấy thật đẹp, những đóa hoa đỏ thắm vươn lên kiêu hãnh, nhưng chung quanh lại đầy những chiếc gai nhọn sắt bén. Tôi ngồi ngắm và chợt nhớ đến câu nói của Abraham Lincoln: “Chúng ta có thể phàn nàn vì trong bụi hoa hồng có gai, hoặc là vui mừng vì trong bụi gai có hoa hồng”. Lời nói ấy vang lên như một lời gợi mở cho những tâm tư của tôi lúc này. Nó không chỉ gợi về một triết lý nhân sinh, nhưng còn như một tiếng chuông thức tỉnh trong đời sống thiêng liêng: hãy chọn cách nhìn, hãy chọn thái độ sống. Đời người, và cả trong là đời thánh hiến tu trì, luôn có cả “hoa” và “gai”. Nhưng tôi nhìn vào đâu? Tôi chọn hoa hay tôi chỉ chăm chăm nhìn vào gai?

Hoa hồng đẹp, nhưng luôn đi kèm với gai. Gai có vẻ như là một nghịch lý với hoa, một bên là vẻ đẹp còn một bên là sự ghê rợn. Như thế, vẻ đẹp và sự đáng sợ gắn liền với nhau. Xét theo nghĩa bóng: trong cuộc đời, chẳng có niềm vui nào trọn vẹn, chẳng có hạnh phúc nào tuyệt đối. Bao giờ cũng có ánh sáng đi với bóng tối, có hi vọng kèm với thất vọng, có nụ cười đi cùng nước mắt. Và con người đứng trước tự do chọn lựa. Hoặc là phàn nàn, oán trách, than thở vì gai. Hoặc là biết ơn, vui mừng, hạnh phúc vì hoa. Thái độ sống ấy chính là chìa khóa mở ra bình an nội tâm.

Tôi tự hỏi: có những lúc nào mình chỉ nhìn thấy gai? Có chứ! Đó là khi tôi mệt mỏi vì bài vở quá nhiều, vì giờ học kéo dài tưởng chừng không dứt. Đó là khi tôi thấy lòng mình xao động vì một lời góp ý hơi gắt gỏng của anh em trong cộng đoàn. Đó là khi tôi làm việc chăm chỉ mà kết quả chẳng như ý, thậm chí còn bị hiểu lầm. Những lúc ấy, tôi thấy đời tu sao mà nhiều gai quá. Và trong những phút yếu lòng, tôi đã có lúc nghĩ: “Nếu chỉ có gai thế này, làm sao tôi còn thấy được hoa?”. Nhưng càng phàn nàn, tôi càng mất bình an: như kẻ khờ chỉ chăm vào gai, nắm chặt để rồi bàn tay đầy vết thương, mà chẳng còn thấy mùi hương hoa vẫn tỏa ngát bên cạnh. Bi quan chỉ làm tôi khép lòng lại, khô cứng, nặng nề. Thế nhưng, có lúc tôi cũng học được cách nhìn vào hoa. Khi tôi kiên nhẫn ngồi học thêm một giờ, tôi nhận ra đó là cơ hội để mở mang tri thức, chuẩn bị cho sứ vụ mai sau. Khi tôi chịu khó lắng nghe anh em, dẫu có hiểu lầm, tôi nhận ra đó là cơ hội để tập sống yêu thương và kiên nhẫn. Khi tôi thất bại, tôi nhận ra đó là cơ hội để tập khiêm nhường, để hiểu rằng mình còn yếu đuối và cần Chúa hơn bao giờ hết. Lạc quan không có nghĩa là giả vờ như không có gai. Lạc quan là dám nhìn thẳng vào gai, chấp nhận nó, nhưng không để gai che khuất hoa. Đó là thái độ can đảm, trưởng thành, và là bí quyết để tìm thấy bình an. Những gương sáng trong Giáo hội càng củng cố niềm tin cho tôi. Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu, trong đời sống đầy thử thách, đã không né tránh những gai nhọn, nhưng ngài chấp nhận tất cả, và ngài gọi đó là “ơn ban” của Chúa. Thánh Phaolô, sau bao sóng gió, vẫn quả quyết: “Khi tôi yếu, chính là lúc tôi mạnh” (2Cr 12,10). Đó chính là niềm vui nhận ra hoa trong gai. Hay như nhà bác học Edison – ông đã thất bại hàng nghìn lần thí nghiệm trước khi phát minh ra bóng đèn. Thế nhưng, ông không than phiền vì nhờ vậy mà tìm ra hàng nghìn cách “không thành công”. Chính thái độ lạc quan đã đưa ông tới thành tựu. Tôi cũng nhớ lại thời đại dịch Covid-19. Biết bao người chìm trong sợ hãi và đau khổ. Nhưng cũng trong lúc ấy, những bác sĩ, y tá, tình nguyện viên đã nở rộ như những bông hoa của lòng nhân ái. Họ không phàn nàn vì “gai” của nguy hiểm, nhưng chọn làm cho “hoa” để toả hương “tình thương”.

Dĩ nhiên, không thể phủ nhận: có những gai thật nhọn, làm ta rỉ máu. Có những thử thách quá lớn, khiến ta kiệt quệ. Nếu chỉ khuyên nhau “hãy lạc quan đi” thì sẽ thành sáo rỗng. Nhưng điều sâu xa hơn là: hoa và gai luôn gắn liền. Chính nhờ hoa, ta mới dám đụng chạm hoa. Chỉ khi dám nhìn nhận sự thật và biết ơn vì những gì còn lại, ta mới có thể sống lạc quan một cách thật lòng. 

Để chọn nhìn vào hoa, tôi thấy mình phải sửa đổi mỗi ngày. Tập biết ơn, dù chỉ là một nụ cười, một bữa cơm chung, một giờ kinh sốt sắng. Tập phó thác, thay vì hỏi “Tại sao là tôi?”, tôi thử thưa với Chúa: “Chúa muốn dạy con điều gì?”. Tập kiên nhẫn, như người làm vườn kiên nhẫn chịu đựng gai, để một ngày rồi hoa sẽ nở.

Trong hành trình tìm hiểu ơn gọi của một thỉnh sinh Đa Minh, tôi nhận ra: ơn gọi cũng có hoa và có gai. Hoa là những giờ kinh cộng đoàn sốt sắng, những bài học bổ ích, những giờ thể thao chan hòa niềm vui. Nhưng gai cũng là những buổi lao động mệt nhoài, những giờ học dài khiến trí óc quay cuồng, hay những lúc va chạm với anh em trong đời sống chung. Nếu tôi chỉ nhìn vào gai, tôi sẽ dễ nản lòng, sớm buông bỏ. Nhưng nếu tôi biết nhìn vào hoa, tôi sẽ thấy tất cả những khó khăn ấy chính là cơ hội để tôi được rèn luyện, để tôi trưởng thành hơn trong ơn gọi của mình. Đời tu Đa Minh, như một bụi hồng, không thể không có gai. Nhưng chính nhờ có gai, hoa mới thêm giá trị. Và chính vì có gai, hoa mới trở thành “hồng” thật sự.

Khi chiêm ngắm hoa hồng, tôi lại nhớ đến Đức Trinh nữ Maria. Mẹ vẫn được ví như đóa hồng tinh tuyền, nở rộ trong khu vườn của Thiên Chúa. Nhưng cuộc đời Mẹ cũng đầy cành gai: từ lời “Xin Vâng” trong biến cố Truyền Tin, cho đến hành trình thương khó cùng Chúa Giêsu khi đứng dưới chân Thập giá. Mẹ không chỉ có hoa của hồng ân, nhưng cũng có gai của đau khổ. Thế mà, Mẹ cũng vượt qua. Mẹ âm thầm ôm trọn cả hoa lẫn gai, bằng một tấm lòng tạ ơn và phó thác. Mẹ là mẫu gương tuyệt vời cho tôi, để trong gai góc đời sống, tôi vẫn giữ được một đóa hoa bình an trong tim.

Tháng Mười – tháng Mân Côi – tháng của những đóa hoa thiêng dâng kính Mẹ. Những chuỗi hạt như những đóa hoa hồng dâng lên, vừa tạ ơn vừa cầu xin. Mỗi “Kính mừng Maria” như một cánh hoa nhỏ, gói trọn tình yêu, xen lẫn những lo toan, vui buồn của đời người. Khi lần chuỗi, tôi cảm nhận được: trong từng biến cố của cuộc đời Chúa Giêsu và Đức Mẹ luôn có cả hoa lẫn gai, nhưng cuối cùng tất cả đều được ôm trọn trong tình yêu Thiên Chúa.

Lần chuỗi Mân Côi không chỉ là đọc lời kinh, mà là học lấy cách sống của Mẹ: âm thầm, kiên nhẫn, biết ơn và phó thác. Nhờ Mẹ, tôi hiểu thêm rằng: hoa và gai không tách rời. Và nhờ Mẹ chuyển cầu, tôi dám tin rằng: ngay cả giữa gai góc, hoa vẫn có thể nở rộ và Chúa vẫn có thể biến gai thành hoa, biến khổ đau thành ơn phúc.

Giờ đây, khi nhớ lại lời của Abraham Lincoln, tôi thấy lòng mình bình an. Thật ra, Chúa đã gieo sẵn trong cuộc đời tôi và toàn thể nhân loại biết bao đóa hoa. Vấn đề chỉ là tôi có đủ đơn sơ để nhận ra hay không. Nếu cứ mãi than phiền, tôi sẽ bỏ lỡ hương hoa. Nhưng nếu biết tạ ơn, tôi sẽ thấy cả gai cũng góp phần làm cho hoa thêm rực rỡ. Tôi muốn tập nhìn vào hoa. Không phải để quên đi gai, nhưng để biết ơn cả hoa lẫn gai. Vì tôi tin: chính trong thử thách, Chúa gieo hạt giống bình an. Chính trong những bụi gai đời sống, Chúa vẫn cho hoa tình yêu nở rộ. Và tôi thầm nguyện: “Lạy Chúa, xin cho con đừng mải mê than phiền vì gai, nhưng biết tạ ơn vì hoa. Xin cho con can đảm bước đi giữa gai góc, mà vẫn giữ cho lòng mình hương sắc của hoa hồng”.

Phanxicô Xaviê Lê Quang Tiến