[Thánh Giaxintô: Bước Chân Tin Mừng] Chương 1: Bốn Vị Tông Đồ

Hôm đó là thứ Tư Lễ Tro năm 1220, vậy mà thành phố Rôma vẫn còn xa lạ với bầu khí Mùa Chay. Vải gai hay tro bụi thì không thích hợp với tinh thần hồ hởi phấn khởi. Thật vậy, người ta có thể nghĩ đã là Phục Sinh rồi, đặc biệt khi nhìn vào vẻ mặt hớn hở của Hồng y Stephano Orsini: một cụ già rạng rỡ.

“Napoleon! Napoleon cháu trai của tôi! Mới đây thôi thằng bé đã chết, nhưng giờ đây nó đang sống!” cứ sau vài phút ông lại reo lên như vậy.

Nicolao, Hồng y đẳng Giám mục của Giáo phận Tusculum, mỉm cười. Đang lúc ông có mặt sáng hôm đó tại Đan viện thánh Sixto thì người ta đưa tin Napoleon bị ngã ngựa và đã chết. Những người khác cũng có mặt vì đây là một ngày trọng đại của Thành đô Vĩnh cửu. Một số cộng đoàn nữ tu, từ trước đến nay sống không có Tu viện, đã đồng ý hợp nhất với nhau nơi Đan viện thánh Sixto theo tu luật mà cha Đa Minh Guzman, nhà giảng thuyết thánh thiện người Tây Ban Nha, đã đưa ra cho họ. Tất cả mọi người đang tập họp để cử hành thánh lễ thì người đưa tin chạy vào.

Khi nhắc lại tất cả những điều này, Hồng y Nicolao nhìn người bạn già của ngài một cách thân mật và tuyên bố: “Nếu tôi sống được đến một trăm tuổi, tôi sẽ không bao giờ quên phép lạ sáng nay! Thưa Hồng y Stephano, cháu trai của ông đã chết thật rồi. Và ai cũng thấy điều đó. Nhưng vị tu sĩ Tây Ban Nha này… cha Đa Minh này… sao cha ấy không hề tỏ ra hoảng sợ chút nào. Tất nhiên, cha Đa Minh đã an ủi ông bạn một chút, nhưng thậm chí tôi có thể nói rằng những suy nghĩ của cha ấy không có gì là bi kịch.”

Hồng y Stephano gật đầu và nói: “Vâng, tôi biết. Thay vì bị phân tâm, giống như những người khác trong chúng ta, cha ấy tiến lên và dâng thánh lễ. Khi tất cả đã xong, cha đến chỗ thi thể Napoleon đang nằm dài trên sàn nhà. Này Nicolao! Cha đã thốt lên những lời thật tuyệt vời!”

Thinh lặng một lúc, Hồng y Nicolao nhớ lại cách mà vị tu sĩ người Tây Ban Nha đã quỳ gối bên cạnh thi thể tan nát của chàng thanh niên trẻ tuổi. Ngài xếp chân tay bị gãy của anh ta lại; cuối cùng cha đứng dậy, làm dấu Thánh Giá, nhìn lên trời và vui sướng kêu lên:

“Hỡi chàng trai trẻ, nhân danh Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, con hãy chỗi dậy!”

Hồng y Nicolao chìa bàn tay trấn an người bạn già của mình. Ông thì thầm: “Đó là một ngày tuyệt vời, đáng để nhớ mãi, thưa Hồng y Stephano. Vì chúng ta đã được chứng kiến một vị thánh cầu nguyện và hành động.” Trong ngôi nhà lớn, cách nơi hai vị Hồng y người Ý đang ngồi nói chuyện vài dãy nhà, những người khác cũng đang bàn luận về phép lạ sáng nay.

Những người này có thân hình cao lớn, vạm vỡ, với mái tóc vàng hoe và đôi mắt màu xanh chứng tỏ gốc tích Balan của họ. Lớn tuổi nhất là Đức cha Ivo Odrowatz, ngài mặc áo choàng tím của Giám mục. Ngài ngồi trên chiếc ngai rộng lớn, các tập tài liệu bày trên chiếc bàn trước mặt, đứng hai bên là cha Giaxintô và Ceslao, hai người cháu của ngài.

“Chúng ta phải cố gắng để gặp cho được cha Đa Minh trước khi chúng ta trở lại Balan,” vị Giám mục nói, “Này các con! Hãy cầu nguyện, cầu nguyện liên lỉ để Thiên Chúa ban cho chúng ta ân huệ được nói chuyện với người có thể làm cho người chết sống lại!”

Một tia sáng chợt loé lên trong ánh mắt cha Giaxintô, ngài đề nghị: “Có lẽ chúng ta cũng nên cầu xin thêm một ân huệ khác nữa. Bác nghĩ sao, bác Ivo? Liệu bác có thể mời một vài tu sĩ Đa Minh đến Cracow để cùng cộng tác với chúng ta không?”

Cha Ceslao háo hức tiếp lời: “Được quá đi chứ! Chắc chúng ta phải mời họ thôi! Đúng là một ý tưởng tuyệt vời!”

Vị Giám mục, với một nụ cười trên môi, đưa mắt nhìn hết người này đến người kia, rồi ngài hỏi: “Giả như chẳng có hy vọng gì về chuyện đó, thì các cháu có còn tiếp tục bông đùa như vậy nữa hay không?”

“Thưa bác Ivo, xin bác cứ gửi một lá thư và yêu cầu cha Đa Minh cử cho chúng ta một số tu sĩ, để vùng Bắc Âu có thể được hoán cải. Xin bác gửi ngay bây giờ và đề nghị với cha ấy một cuộc hội kiến riêng.”

Trong giọng nói của cha Giaxintô, người ta nghe được sự quyết đoán nhưng vẫn đầy lòng kính trọng, và vị Giám mục chợt mỉm cười. Đây rồi, một nhà lãnh đạo trẻ tuổi sẽ xuất hiện! “Được lắm,” ngài nói. “Ta sẽ gửi thư. Nhưng cho ta biết là cháu có thực sự nghĩ rằng vị tu sĩ tốt lành này có thể dành một vài người thợ cho đất nước Balan của chúng ta hay không?”

Cha Ceslao gật đầu háo hức. “Ồ, có chứ, thưa bác Ivo. Cháu tin chắc là cha Đa Minh sẽ làm điều đó. Vì mới ngày hôm qua cháu nghe nói rằng một mình cha Đa Minh đã hoán cải hàng trăm người lạc giáo ở nước Pháp. Nếu không có nhiều người giúp đỡ thì liệu cha Đa Minh có thực hiện được điều đó hay không?” Quả là những lời chí lý! Với tâm trạng phấn khởi, vị Giám mục đã thảo một bức thư gửi cho cha Đa Minh. Nhưng hơn kém một giờ sau, khi đang nghỉ đêm, ngài không chợp mắt được. Mặc dù mệt mỏi, nhưng ngài dường như không thể nghỉ ngơi được. Trong đầu ngài còn giữ mãi hình ảnh vị tu sĩ thánh thiện, người đã chủ toạ thánh lễ cho các nữ tu tại đan viện thánh Sixto sáng nay, và sau đó đã hồi sinh chàng trai trẻ Napoleon. Đa Minh Guzman! Thật là một người kì diệu! Và sẽ tuyệt vời biết bao nếu như cha và các môn đệ của cha có thể đến Balan truyền giáo, thậm chí đến Phổ, Lithuania và các vùng đất ngoại giáo khác dọc theo vùng biển Baltic.

“Miền Bắc của chúng ta rất cần những nhà giảng thuyết,” ngài buồn bã nghĩ. “Chúng ta có linh mục, điều đó đúng – nhưng có bao nhiêu người thực sự thánh thiện, thực sự khôn ngoan? Ôi, lạy Chúa, xin hãy gửi cho chúng con nhiều vị tu sĩ áo trắng này, những người con của vị thánh người Tây Ban Nha này!”

Chao ôi, vị Giám mục hy vọng các Anh em Giảng thuyết có thể đến Balan biết bao! Cha Ceslao đã nói về họ với lòng nhiệt thành hơn là dựa trên thông tin chính thức, nên mãi đến khi một nhóm những người miền Bắc này đến đan viện Santa Sabina để gặp cha Đa Minh thì bấy giờ họ mới vỡ lẽ.

“Kính thưa Đức cha, con chỉ có một ít anh em,” cha Đa Minh nhẹ nhàng cho biết. “Một số đang ở Tây Ban Nha, số khác ở Pháp – chỉ một ít ở Ý này thôi. Vì vậy, Đức cha thông cảm cho vì ngay bây giờ, dù chỉ một tu sĩ thôi, chúng con cũng không thể gửi đến phục vụ quê hương của ngài.”

Nét mặt của vị Giám mục bỗng sa sầm. Ngài than thở: “Chúng tôi rất cần các linh mục, đặc biệt là ở các thành phố. Tôi đang rất hy vọng, và các cháu tôi cũng thế….Nhưng tất nhiên chúng tôi hiểu, cha Đa Minh ạ. Cha có nhiều việc phải làm tại miền Nam này. Xin Thiên Chúa chúc phúc cho những hoạt động của cha được thành công mỹ mãn.”

Sau khi Đức Giám mục dứt lời, cả hai cha Giaxintô và Ceslao đều sốt mến đáp lại “Amen,” và ngay tức khắc, mọi người trong phòng đều thinh lặng. Và rồi, cha Đa Minh tiến lại gần hai anh em, chăm chú nhìn sâu vào mắt họ một cách thiết tha.

“Có lẽ không ai phải thiệt cả,” cha ôn tồn nói: “Thưa Đức cha, trong số những người trẻ tháp tùng ngài đến Rôma đây, tại sao Đức cha không để lại cho con hai anh em này? Chỉ một thời gian ngắn thôi con sẽ gửi lại cho Đức cha hai vị tông đồ đích thực.”

Vị Giám mục đưa mắt nhìn. Cha Giaxintô, một tu sĩ ư? Và cả Ceslao nữa sao? Nhưng trước khi vị Giám mục đáp lời, cha Giaxintô đã quì gối, hai tay siết chặt và với vẻ mặt ngời sáng, ngài nói: “Thưa cha Đa Minh, có phải ngài muốn nói là sẽ nhận con vào Dòng thật sao?”

“Phải, con ạ. Rồi đây, đến lúc thích hợp, con sẽ trở lại quê hương phương Bắc của con. Con sẽ rao giảng Chân lý của Thiên Chúa ở đó và hoán cải nhiều người.”

“Cha cũng sẽ nhận con nữa chứ, thưa cha?” Cha Ceslao thì thầm cách lo lắng. “Con lớn tuổi hơn cha Giaxintô, dù học hành không bằng cha ấy. Tuy nhiên, con hứa sẽ cố hết sức để theo sát những lời chỉ dạy của cha, điều không phải một sớm một chiều có thể đạt được…”

Cha Đa Minh nhìn vị Giám mục. “Con nghĩ rằng người thanh niên này quá khiêm tốn, thưa Đức cha. Có lẽ Đức Cha sẽ cho con biết sự thật về anh ta chứ ạ?”

Đức cha Ivo Odrowatz đến Rôma lần này chỉ với một mục đích duy nhất là để được phê chuẩn chức vụ Giám mục Giáo phận Cracow, nhưng giờ đây, ngài phần nào sửng sốt trước sự chuyển biến bất ngờ của các sự kiện. Phải chăng những người cháu mà trong nhiều năm qua ngài đã dạy dỗ và khích lệ họ phụng sự Thiên Chúa đã quá vội vàng trong quyết định của họ để đi theo vị tu sĩ người Tây Ban Nha?

Đức Giám mục chậm rãi nói: “Cha Ceslao có bằng thần học và luật ở Đại học Bologna. Cậu ấy là linh mục ở nhà thờ Chính toà Cracow khoảng năm năm nay…”

“Còn người anh em trẻ tuổi hơn này thì sao?”

Đức Giám mục trìu mến nhìn cha Giaxintô và nói: “Cha này cũng thế, cha Đa Minh ạ, cha ấy học hành rất khá, ban đầu học tại Đại học Prague, sau đó là Bologna. Giống như cha Ceslao, cha bây giờ là một kinh sĩ ở nhà thờ Chính toà Cracow. Nhưng cha có thực sự nghĩ…?”

“Có phải Đức cha muốn hỏi là liệu con có thực sự nghĩ rằng những ai đã là linh mục rồi thì liệu có thể sống đời tu như những tu sĩ thuần túy mà không gặp khó khăn gì?” Cha Đa Minh mỉm cười một cách ý nhị và thân ái. “Ồ, thưa Đức cha, xin đừng lo lắng! Ngài đã yêu cầu những người thợ cho sứ vụ tại phương Bắc. Chẳng bao lâu nữa ngài sẽ có. Và không chỉ là cha Giaxintô và cha Ceslao mà thôi. Sẽ có những người khác nữa trong đoàn tùy tùng của ngài được Thiên Chúa nhắm tới cho sứ vụ của Người.”

Vị Giám mục thảng thốt hỏi tiếp: “Lại còn thêm nhiều người khác nữa sao, cha Đa Minh?” “Vâng, con đang thấy một người, đứng bên cửa sổ. Và người thứ hai, đang đứng bên cửa chính. Đến đây, các con. Nói cho cha biết có đúng là ân sủng của Thiên Chúa đã bất ngờ chạm vào cõi lòng các con và bây giờ cả hai con đã xác tín rằng các con phải hoàn toàn hiến dâng chính mình cho Người.”

Mọi ánh mắt đều hướng về nơi cha Đa Minh chỉ, và Đức Giám mục thở dài. Hai giáo dân trong đoàn tùy tùng của ngài tiến về phía vị tu sĩ người Tây Ban Nha, đó là anh Herman, người Đức; và một chàng trai người Tiệp Khắc, là anh Henry. Họ là hai tâm hồn tốt lành, trung thực và chăm chỉ, nhưng không bao giờ Đức Giám mục nghĩ rằng họ có thể thiết tha với đời sống tu trì. Quả thực, đến tận giây phút này họ dường như hoàn toàn mãn nguyện với công việc hằng ngày của mình trong đoàn tùy tùng của Giám mục.

Cha Đa Minh mỉm cười. “Thế nào anh Herman? Anh Henry? Các anh muốn xin gì?”

Cùng một lúc, cả hai đều quì gối. Vâng, họ cũng ao ước được mặc bộ tu phục của Dòng Anh em Giảng thuyết. Tất nhiên, họ không phải là linh mục như cha Ceslao và cha Giaxintô. Mặc dù không được học hành nhiều, nhưng họ sẽ nỗ lực hết mình để trở nên hữu ích tùy theo những vị trí khác nhau mà Cha Đa Minh sắp xếp cho họ trong gia đình tu sĩ của ngài.

Cha Đa Minh gật đầu cảm thông. “Này các con, các con muốn vị trí nào? Trong bất kì công việc tốt lành nào, cũng đều có một vị trí dành cho những ai thật tâm muốn khởi sự bằng bước khởi đầu khiêm tốn nhất.” Đột nhiên một thầy tu huynh xuất hiện trước cửa phòng. Cha Đa Minh mỉm cười tán thành khi thấy thầy mang đến nhiều bộ tu phục bằng len trắng. Quay nhanh về phía bốn chàng trai trẻ trước mặt, cha Đa Minh ra dấu cho họ phủ phục xuống đất để biểu lộ sự bất xứng của mình khi được phụng sự Thiên Chúa trong tư cách là những tu sĩ. Sau đó, trong lúc thầy tu huynh thứ hai tiến đến mang theo một cây nến sáng và nước thánh, cha bắt đầu cầu nguyện với một cung giọng rõ ràng và đầy nhiệt thành:

“Lạy Chúa, xin giang cánh tay trợ lực thần thiêng của Ngài trên những tôi tớ Ngài đây, để họ tìm kiếm Ngài với tất cả tấm lòng, và đạt được những điều họ đang cầu xin…”

Đức Giám mục Ivo chứng kiến cảnh tượng này với tâm hồn đầy xúc động. Đây đúng thật là một ngày đáng kinh ngạc! Ngài đã đến để xin cha Đa Minh gửi cho các nhà truyền giáo. Thay vào đó, con người thánh thiện này lại xin cả hai người cháu và những người phục vụ của ngài cho Dòng Giảng Thuyết. Tuy nhiên, khi nghĩ về điều này, bên tai Đức cha Ivo vang vọng những lời an ủi này:

“Sao Đức Cha không để lại cho con một vài chàng trai trẻ trong số những người theo Đức Cha đến Rôma này? Chỉ một thời gian ngắn thôi con sẽ gửi lại cho Đức Cha những vị tông đồ đích thực.” Những tông đồ! Những tông đồ cho đất nước Balan! Nếu đây là Thánh ý Thiên Chúa, vị tu sĩ thánh thiện này đã đúng, Đức Giám mục nghĩ thế. Cha Ceslao và Cha Giaxintô, thậm chí là anh Herman và anh Henry, sẽ làm những điều cao cả vì danh Chúa Kitô…