Trích sách Đối thoại của thánh Ca-ta-ri-na Xi-ê-na, trinh nữ.
Đời tu trì là do Chúa Thánh Thần thiết lập như con thuyền nhỏ để tiếp nhận những linh hồn muốn tiến tới sự hoàn thiện, và dẫn đưa họ đến bến cứu độ. Chúa Thánh Thần là chủ thuyền, Người không hề hấn gì khi có tu sĩ nào bất trung không giữ luật Dòng. Tu sĩ ấy không gây hại cho thuyền, nhưng lại gây hại cho chính mình. Quả thực, người hoa tiêu, vì lỗi lầm sơ suất, có thể đưa thuyền vào giữa cơn sóng gió. Đó là những chủ chăn, những Bề trên trắc nết và đáng thương hại, mặc dầu đã được chủ thuyền cắt đặt. Còn chính con thuyền luôn luôn rất đáng chuộng đáng yêu đến độ lưỡi con không đủ khả năng diễn tả.
Trong con thuyền đó có biết bao luật lệ thánh thiện phong phú đã được san định một cách khôn ngoan sáng suốt tuyệt vời bởi những vị đã trở thành đền thờ của Chúa Thánh Thần.
Kìa con hãy xem thánh Biển Đức đã biết thận trọng tổ chức con thuyền của mình chu đáo như thế nào.
Kìa con xem thánh Phan-xi-cô đã trang bị con thuyền Dòng mình cách hoàn hảo với hương thơm khó nghèo và chuỗi ngọc nhân đức thế nào! Người đã khéo hướng các tu sĩ của mình trên đường hoàn thiện tới cao độ dường nào! Chính Người là vị tiên phong trên con đường ấy. Và nếu Người đã chọn đức thanh bần chân thực và thánh thiện như bạn trăm năm cho anh em, thì chính Người đã chọn cho mình trước. Người chọn nếp sống hèn mọn, không theo ý mình, cũng chẳng muốn làm đẹp lòng thụ tạo nào ngoài ý Cha.
Hơn nữa, người còn muốn thế gian khinh rẻ mình, người khổ chế thân xác, hãm dẹp ý riêng, người chuốc lấy nhục nhã, đau khổ, sỉ nhục vì yêu mến Con Chiên khiêm hạ, tự nguyện chịu đóng đinh và chịu treo trên thập giá cùng Con Chiên với lòng mến thiết tha, đến độ thương tích của Đấng là chân lý đã xuất hiện trên thân thể người. Như thế, tình thắm thiết của linh hồn tỏ hiện nơi thân thể người. Đó là cách thức người chỉ dạy con đường hoàn thiện của người cho các anh em.
Nếu như con hỏi cha: “Các Dòng khác không đặt nền trên đức thanh bần sao?” Cha trả lời như sau: “Có, nhưng không phải là đặc điểm chính của mọi Dòng, mặc dầu tất cả đều được thiết lập trên nền tảng đó.” Cũng giống như trong vấn đề các nhân đức: mọi nhân đức đều có sức sống nhờ đức ái, nhưng người này có nhân đức riêng biệt này, người khác có nhân đức riêng biệt khác.
Cũng thế, thanh bần đích thực là nhân đức riêng biệt của thánh Phan-xi-cô hèn mọn, vì người yêu quý đặc biệt, người coi đức khó nghèo như một bộ phận trong con thuyền của người. Người đặt kỷ luật rất nghiêm ngặt cho lớp người hoàn hảo, cho thiếu số tuyệt hảo, chứ không cho người tầm thường.
Bây giờ con hãy xem con thuyền của thánh Đa Minh là Tổ Phụ của con và là con yêu quý của Cha. Người đã tổ chức con thuyền của mình một cách thật tốt đẹp, người muốn cho con cái chuyên dùng ánh sáng kiến thức mà làm vinh danh Cha và mưu phần rỗi các linh hồn. Người đã muốn ánh sáng đó là nguyên lý cơ bản cho hành động của người.
Nhưng không vì thế mà người bỏ đức thanh bần đích thực tự nguyện. Hơn thế nữa, người đã sống khó nghèo, và để chứng minh rằng mình yêu quý đức khó nghèo và điều nghịch đức ấy không làm hài lòng người, người đã trối lại cho con cái như gia sản lời rằng: nếu họ, dù cá nhân hay cộng đoàn, giữ hoặc sở hữu của gì, tất sẽ bị người hoặc chính Cha chúc dữ. Đấy không phải là chứng cớ cho thấy người đã chọn bà hoàng khó nghèo như bạn trăm năm đó sao?
Nhưng người đã nhận ánh sáng kiến thức như đối tượng riêng biệt để tiêu diệt những lạc thuyết đang hoành hành thời ấy. Chính người đã nhận lãnh sứ vụ của Con Một Cha: trong thế giới, người đích thực là một tông đồ, đã loan truyền lời Cha rất chính xác và minh bạch, đánh tan bóng tối tăm và đem lại ánh sáng. Quả thực, người là luồng sáng Cha ban cho thế gian, qua Đức Ma-ri-a, chiếu giãi vào nhiệm thể Hội Thánh để tiểu trừ lạc giáo.
Đấy con hãy xem những tay thợ lành nghề mà người Cha này đã sai đến vườn nho canh tác, trừ diệt gai góc các nết xấu và vun trồng các nhân đức. Quả thật, thánh Đa Minh và thánh Phan-xi-cô là hai cột trụ trong Hội Thánh. Thánh Phan-xi-cô với đức thanh bần, và thánh Đa Minh với sự thông thái như đặc điểm riêng biệt.
